Bij supermarkt Jumbo in Rotterdam Delfshaven werken gemotiveerde mensen die met veel plezier naar hun werk gaan. Er heerst een goede sfeer en iedereen helpt elkaar. In deze veilige werkomgeving is ruimte voor ontwikkeling en groei. Het antwoord? ‘Open hiring’. Richard Moti is wethouder Werk & Inkomen. Hij is op bezoek bij filiaalmanager Dirck Slabbekoorn om over deze oordeelvrije vorm van personeelswerving te praten.
In een vergaderruimte boven de supermarkt zitten Dirck en de wethouder aan de vergadertafel. Dirck hanteert het ‘open hiring’ principe omdat hij mensen de ruimte wil geven om tot hun volledig potentieel te komen. Als wethouder Werk & Inkomen zet Richard Moti zich in om werkzoekenden aan een baan te helpen zodat ze niet meer afhankelijk zijn van een uitkering.
Twaalf jaar geleden liep Dirck een hersenkneuzing op door een klap op zijn hoofd van een winkeldief. Er volgde een lange periode van revalidatie. Al enige tijd dacht Dirck na over een oordeelvrije vorm van personeelswerving. Hij gebruikte zijn revalidatieperiode om dat idee verder uit te werken. “De huidige methode klopt niet. Je kan niet aan een uiterlijk zien of iemand een goede medewerker is”, vertelt Dirck. “Ik wilde een situatie creëren waarin je eigen oordelen niet meer relevant zijn, waarin je niet hoeft te kiezen tussen mensen, maar vóór mensen.”
Geen sollicitatiegesprekken
Met ‘open hiring’ kan iedereen zich als werkzoekende inschrijven op een lijst, ongeacht ervaring, achtergrond, verleden en alles waaruit een vooroordeel kan ontstaan. Zodra er een werkplek beschikbaar is, krijgt de eerstvolgende op de lijst de baan aangeboden. Dirck: “Vervolgens plannen we een kennismakings-/welkomstgesprek. Puur om elkaar beter te leren kennen en om uit te leggen waarom we volgens de ‘open hiring’ methode werken. Zo zijn we continu bezig om aansluiting te vinden. Als een medewerker zich prettig voelt, ook in de thuissituatie, dan komen de prestaties vanzelf.”
Er staan zo’n 400 geïnteresseerden op de lijst. De wethouder vraagt of de doorstroom voldoende is om de lijst aan te spreken. Als medewerkers het naar hun zin hebben, is de kans groot dat ze lang in dienst blijven. Volgens Dirck is dat niet het geval. “Mijn streven is niet om medewerkers in dienst te houden”, vervolgt Dirck. “Ik wil dat ze succesvol worden als mens. Gelukkig zijn er ook andere filialen van Jumbo die uit deze lijst putten. Inmiddels heb ik binnen Jumbo al een aantal ambassadeurs gecreëerd.”
“Ik kan me voorstellen dat andere werkgevers geïnspireerd worden door deze methode”, zegt de wethouder. Dirck: “We praten er vaak over maar daadwerkelijk tot actie overgaan blijkt lastig. De meesten hebben het gevoel dat ze de controle uit handen moeten geven.”
Succesformule
‘Open hiring’ staat in veel opzichten haaks op de traditionele werving en selectiemethode, waar de focus vooral ligt op winstmaximalisatie. Bij ‘open hiring’ staat de mens centraal. In eerste instantie lijkt deze vorm niet erg winstgevend. De eerstvolgende werknemer op de lijst kan bijvoorbeeld ouder zijn dan 21 jaar, waardoor het minimumloon hoger ligt dan bij een zestienjarige. Zo zijn er meer aspecten die je bij ‘open hiring’ niet kan sturen. Dirck: “Ondanks dat levert het hele goede resultaten op. Er heerst verbondenheid op de werkvloer en onze mensen zijn tevreden. Daarbij is het ziekteverzuim historisch laag en is de fraude enorm afgenomen.”
“Een mooie bijkomstigheid van ‘open hiring’ is dat het veel vooroordelen wegneemt”, reageert de wethouder. “Bepaalde groepen grijpen altijd mis. Bij ouderen komt langdurige werkloosheid vaak voor omdat ze het stempel ‘te duur’ of ‘niet flexibel’ krijgen.” En dat terwijl er nog zoveel banen gecreëerd kunnen worden die van grote maatschappelijke waarde zijn. Wethouder Moti: “Het wordt tijd dat we meer erkenning geven voor werk dat gedaan moet worden en dat nu blijft liggen. Bijvoorbeeld mensen helpen die zelf geen boodschappen kunnen doen.”
De wereld is inclusief
Het begrip ‘inclusiviteit’ dekt volgens Dirck niet de lading, de wereld ís inclusief. Open hiring moet geen commercieel verhaal worden. “Een mens heeft de ruimte nodig om bij zijn eigen potentieel te komen”, zegt Dirck. “Dat werkt alleen als je alle belemmeringen wegneemt.”
Aynur komt de vergaderruimte binnenlopen. Sinds twee jaar werkt ze bij Jumbo als kassamedewerker. Ze is getrouwd en moeder van drie kinderen van 18, 15 en 6 jaar. Aynur: “Ik leerde Dirck op school kennen, waar we een gesprek voerden met de gemeente en de politie. Dirck vertelde over het ‘open hiring’ principe. Na afloop bood hij me een baan aan, zonder iets van mij te weten.”
Werk brengt zoveel meer
De wethouder vraagt hoe het de eerste weken ging met Aynur. Ze vond het heel spannend, alleen al omdat ze het lastig vond om de taal te spreken. Dat gaat nu een stuk beter. “Alles is veranderd, ook mijn financiële situatie”, legt Aynur uit. “Ik voel me hier heel fijn en hoop hier nog lang te werken. Mijn collega’s zijn een soort familie, ze stimuleren mij. Op mijn beurt stimuleer ik mijn vriendinnen. Zij durven nu ook die stap te zetten.”
“Ben je met ‘open hiring’ meer inwerktijd kwijt of is dat een vooroordeel?” vraagt wethouder Moti. Volgens Dirck kan het een paar uur extra kosten, maar betaalt het zich in iedere vorm terug. Hij geeft een voorbeeld van een collega die niet goed Nederlands spreekt. Zij vraagt Dirck om haar bij de schoonmaak in te delen omdat ze niet durft te praten. Dirck: “Meteen heb ik haar proeftijd laten vervallen. Ik wil niet dat een taalachterstand iemand belemmerd om te groeien. Natuurlijk is dat een risico maar het levert veel vaker wat op. Zodra mensen de ruimte krijgen, groeien ze in potentie.”
Iedereen is welkom
“Komt het wel eens voor dat het niet goed uitpakt of dat een medewerker niet aansluit?”, vraagt wethouder Moti. Dat gebeurt af en toe. Dirck kijkt dan niet direct naar de persoon maar reageert op het proces. Dirck: “In een gesprek komt al snel naar voren waar iemand in wordt belemmerd. Soms komen we daar uit met een coach. En een enkele keer werkt het gewoon niet, bijvoorbeeld als een medewerker zich niet aan de regels houdt. We hebben duidelijke regels die voor iedereen gelden, zoals op tijd komen en het dragen van werkkleding. Maar aan de voorkant heb ik niet gekozen tussen die persoon of een ander.”
Deze manier van kijken naar mensen heeft ook effect gehad op de omgang met winkeldiefstal. Door in gesprek te gaan met mensen die winkeldiefstal plegen, ontstaat er vaak een heel ander beeld van de situatie. “In een samenwerking met de gemeente kunnen we mensen die winkeldiefstal hebben gepleegd een aanbod doen voor hulp”, legt Dirck uit. “Natuurlijk volgen we de procedure maar het contact van mens tot mens blijft het belangrijkste.”