Elf jaar geleden kwam Ishmail Kamara vanuit Sierra Leone naar Nederland. Hij kreeg geen verblijfsvergunning en moest Nederland verlaten. Maar niets lijkt onmogelijk. Want inmiddels werkt Ishmail bij de gemeente Rotterdam en heeft hij twee dichtbundels en een boek op zijn naam.
Ishmail praat niet graag over de periode dat hij net in Nederland was. Wat hij wel kwijt wil, is dat hij in 2013 een rechtszaak won tegen zijn uitzetting. Hij mocht in Nederland blijven, al moest hij nog ruim tien jaar op een verblijfsvergunning wachten.
Kunstenaar
Na zijn afwijzing kwam Ishmail in het azc in de Pauluskerk terecht. “Daar kreeg ik hulp, onder andere van de stichting voor ongedocumenteerden”, vertelt Ishmail. Daardoor kon ik aan allerlei dingen meedoen. Zo volgde ik Nederlandse les en ontwikkelde ik een passie voor dichten en schrijven. Tijdens een workshop Verhalen schrijven zei een docent tegen mij: ‘Ik zie een schrijver in jou.’ Dat vond ik moeilijk te geloven. Want in Sierra Leone had ik alleen de middelbare school afgerond en was ik boer.” Maar ze hield vol. Ishmail kreeg een schrijfopdracht mee en dat was het begin van zijn eerste dichtbundel Smile.
Vrijwillger
En het blijft niet bij schrijven en dichten. Sinds een maand werkt Ishmail bij de gemeente Rotterdam, als gastheer bij Lokaal Cultuur Centrum Romeynshof (LCC). En in zijn vrije tijd organiseert hij culturele evenementen. “Dat vind ik leuk om te doen. Ik ben al heel lang actief als vrijwilliger in de Rotterdamse culturele sector. Maar het belangrijkst in mijn leven is schrijven. Van een vluchteling op straat ben ik een schrijver en dichter van drie gepubliceerde werken*. Daar ben ik trots op!”
Mentale ontwikkeling
In de tien jaar dat Ishmail op straat leefde, mocht hij formeel geen onderwijs volgen. Toch ontwikkelde hij zichzelf, door workshops te volgen, Nederlands te leren en door te lezen en schrijven. “Ik heb mijn staatsdiploma op B1-niveau gehaald voordat ik een verblijfsvergunning had”, vertelt hij. “En aan de universiteit van Leiden heb ik twee certificaten Culturele antropologie gehaald. Dat vond ik belangrijk voor mijn ontwikkeling. Maar ook voor mijn omgeving. Het lijkt alsof mensen daardoor anders naar mij kijken, alsof ik er nu pas echt toe doe.” Ishmail haalt daar kracht uit en hoopt anderen te kunnen inspireren. Door het gesprek aan te gaan en initiatief te nemen kun je stapje voor stapje verder komen. Zonder steun van de staat, maar met hulp van je opgebouwde netwerk en zelfmotivatie. Daar is Ishmail het levende bewijs van.
Opstapje
Ook binnen de gemeente wil Ishmail zich ontwikkelen. “Ik zie deze baan als een opstapje om verder te leren en groeien. ‘Ik voel me inmiddels een echte Rotterdammer, ik ben ingeburgerd en heb hier een bestaan opgebouwd. Nu ik een huis heb en een betaalde baan, kan ik eindelijk verder met mijn leven. Deze maand heb ik mijn eerste salaris ontvangen. En in maart kreeg ik mijn eerste huis. Dat betekent voor mij de overstap van overleven naar echt leven.”
*Ishmail publiceerde twee Engelstalige uitgaven. De roman Hundred Golden Horses – A Journey to the Promised Land (roman, 2020) en Smile (gedichten, 2018). Zijn eerste Nederlandse dichtbundel heet Landschap van mijn ziel